Een versterkte haven

| Bram Kap

Hellevoetsluis is uniek omdat de vestingwerken geen stad maar een haven moesten beschermen.

Nadat in 1621 het werk aan de haven klaar was, werd de haven als werf door de admiraliteit in gebruik werd genomen. Al vrij snel werden er redoutes aangelegd. Een redoute is een eenvoudig vierkante mini vesting met wallen waarachter kanonnen konden worden opgesteld. Hoe die redoutes eruit hebben gezien is niet bekend, ook niet waar ze precies lagen. Tegelijkertijd werden er toen ook verdedigingswerken van aarde aangelegd bij de Quack en de Hoornse hoofden. Waar die precies lagen en hoe ze eruit zagen is ook onbekend.
De eerste Engelse oorlog breekt uit en men wil die zo belangrijke Hellevoetse haven goed beschermen.

In 1665 wordt er een vesting gemaakt met  dijken van zand. De polder het Weergors bestond nog en daardoor was de vesting aan de westzijde tegen de golven beschermd door de Weergorse Zeedijk. In het huidige straatbeeld zien we ook nu nog de restanten van die dijken van zand, als Westzanddijk en Oostzanddijk. In 1475 werd die polder bedijkt en kon het graven beginnen. Maar tijdens de twee eeuwen van haar bestaan brak de Weergorse zeedijk een aantal keren door. De kosten van herstel waren hoog en na een paar van die dijkdoorbraken gaf men de moed op en besloot men in 1673 om de dijken van de polder niet langer te herstellen. De polder viel dan ook ten prooi aan het woeste water.

De polder het Weergors hield het bijna tweehonderd jaar uit voordat die voorgoed in de golven verdween. Deze polder kennen we nu als het natuurgebied het Weergors. Een direct gevolg van het verdwijnen van die polder was dat ook de vesting met haar wallen zwaar te lijden had van de golven. Van de wallen bleef dan ook niet veel over. Men probeerde de dijk van de vesting wel te herstellen maar het maken van simpele dammen van klei tussen palen had te weinig effect. De vestingwallen aan de westzijde verdwenen bijna helemaal.

Er werd aangedrongen op serieus herstel, maar actie kwam er niet. Toen Willem III vanaf Hellevoetsluis naar Engeland vertrok voor zijn Glorious Revolution zag ook hij de slechte staat van de vestingwerken. Dat gaf de duw die er nodig was om plannen te maken om de haven van Hellevoetsluis te voorzien van grote stevige vestingwerken.Willem Paen maakte plannen voor een nieuwe vesting. Willem Paen was een belangrijke ambtenaar belast met het beheer van verdedigingswerken. Willem III gaf echter de voorkeur aan de plannen van Du Puy de L'espinasse. Een fransman die naar Franse methoden zijn ideëen voor Hellevoetsluis mocht uitwerken. In 1695 werd gestart met het bouwen van de nieuwe vesting en zo rond 1705 was deze moderne vesting zo ver klaar dat deze goed verdedigbaar was. Door de jaren heen zijn er nog wel aanpassingen uitgevoerd, maar de vorm van de vesting uit 1705 is bijna nog helemaal te herkennen. Hellevoetsluis is uniek omdat de vestingwerken geen stad maar een haven moesten beschermen.