Als het water komt

Beschrijving

ROCKANJE

Rockanje ligt aan de Noordzee en heeft een strand op het zuiden. In de fatale stormvloednacht van 31 januari 1953 werden de duinen zwaar geteisterd, toch begaf deze natuurlijke zeewering het niet en werd het achterliggende land beschermd. Op de Vleerdamsedijk heb je aan de rechterkant nog net zicht op Meertje De Waal. Dit meertje, eigendom van Vereniging Natuurmonumenten, is een restant van het riviertje De Strype, die door de aanleg van de Vleerdamsedijk in de 13e eeuw afgesloten werd van zee. In de 18e eeuw kreeg het Meertje de Waal internationale bekendheid omdat het zwavelhoudend, geneeskrachtig water zou bevatten. De nabij gelegen boerderij Walestein werd ingericht als kuuroord, waar o.a. Willem de Vijfde en Anthony Fokker modderbaden kwamen nemen.

Olaertsduyn (Windgatseweg)

Eerst zie je het nieuwe Olaertsduyn en daarnaast het oude. Oorspronkelijk was dit het jachthuis van de redersfamilie van Hoey Smit.  Na de watersnood werd het gebouw tijdelijk gebruikt voor de opvang van evacués van Flakkee. Wanneer je de weg vervolgt zie je in de bocht naar rechts aan je linkerkant een natuurlijke vijver. Dit is een restant van een dijkdoorbraak tijdens de Allerheiligenvloed van 1570. Zo’n doorbraak wordt een wiel genoemd. In die tijd werd meestal de dijk niet hersteld, maar werd om het wiel heen een nieuwe weg aangelegd. Zo ontstonden veel ‘kronkel’ dijken.

Tenellaplas

Je komt langs de Tenellaplas, door de Duitsers gegraven in de Tweede Wereldoorlog, omdat er zand nodig was voor de bouw van bunkers in de duinen. Naast de Tenellaplas staat het bezoekerscentrum van Zuid-Hollands Landschap en daarnaast vindt je het Openluchtmuseum de Duinhuisjes. Hier maak je kennis met het leven in de duinen in de vorige eeuw.

OOSTVOORNE

Maasvlakte 

Bij Hotel van Marion heb je uitzicht op de Maasvlakte. De Maasvlakte is aangelegd in de jaren 60 ten behoeve van de uitbreiding van de Rotterdamse haven. Rechts zie je de Boulevard (nu fiets en wandelpad) Voor de aanleg van de Maasvlakte kwam de zee tot aan de Boulevard. In de beruchte stormnacht sloegen de golven over de Boulevard. De achterliggende duinen hadden het zwaar te verduren, maar hielden stand. Als je linksaf gaat, dan kom je uit bij het voormalige autostrand. Dit is uniek in Nederland, je mocht hier vroeger namelijk met de auto op het strand! Tegenwoordig is het strand een natuurstrand, zeer in trek bij vele watervogels maar ook bij wandelaars, ruiters en kitesurfers. 

Voormalig stadhuis en ruïne 

Hier zie je het oude stadhuis van Oostvoorne en daarachter de ruïne van de Burcht van Oostvoorne, gesticht tussen 1150 en 1250 door de heren en vrouwen van Voorne. In de 15e eeuw diende het als buitenverblijf voor Jacoba van Beieren.

BRIELSE MAASDAM

Je komt nu over De Brielse Maasdam. Vaak wordt gezegd dat met de Deltawerken begonnen werd na de Watersnoodramp. Dit is echter niet juist. In 1951 reeds werd de Brielse Maasdam aangelegd, waardoor het Brielse Meer ontstond en er een verbinding over land kwam tussen Rozenburg en Voorne. De aanleg van deze dam was o.a. ten behoeve van de landbouw om verzilting tegen te gaan. Tijdens de Stormvloed kreeg de dam het zwaar te verduren en moest met zandzakken verzwaard worden. Dankzij de dagenlange inspanning van bevolking en de Bescherming Bevolking kon een doorbraak voorkomen worden en bleven Oostvoorne, Het Kruininger Gors en Rockanje droog. Aan de rechterkant zie je een monumentje, onthuld bij de officiële opening door Koningin Juliana op 26 april 1951.

Brielse Meer

Dit recreatiegebied van ruim 10 km lang is belangrijk voor alle vormen van watersport en oeverrecreatie . Voor de pleziervaart zijn er verschillende jachthavens. Ook de kleine watersport krijgt hier alle mogelijkheden, zo kun je een kano of waterfiets huren. Er is een waterskischool en er zijn diverse sportvismogelijkheden. Aan de oevers zijn strandjes aanwezig met veilige, afgebakende zwemplaatsen.
Links zie je het Europoortgebied, samen met Botlek en Maasvlakte onderdeel van het Rotterdams havengebied.

HELLEVOETSLUIS

Kanaal door Voorne

Tijdens de Watersnoodramp was het kanaal door Voorne de scheiding tussen wel en niet ondergelopen gebied. De kant waar je rijdt bleef droog. De eerste dagen na de ramp is er met man en macht gewerkt om langs het kanaal een dam aan te leggen van houten schotten ter versteviging.

ABBENBROEK

Doordat bij Oudenhoorn het water een gat sloeg in de zeedijk stroomden de polders onder en kwam het water over de binnendijken. Het laag gelegen Abbenbroek kwam onder water te liggen. Dankzij vooral adequaat optreden van de toenmalige burgemeester viel hier slechts 1 slachtoffer te betreuren. De materiële schade was echter enorm. Zo was de kerk alleen per boot bereikbaar en dreven de kadavers tussen de kerkbanken. De hulp die het hele getroffen gebied kreeg uit binnen- en buitenland was hartverwarmend. Zo kreeg Abbenbroek hulp uit Zweden in de vorm van 2 houten woningen die staan aan het Zweedseplein.

ZUIDLAND

Zuidland is het zwaarst getroffen dorp van Voorne-Putten. Er vielen 21 slachtoffers te betreuren. Door het stroomgat in de Oudenhoornse zeedijk zorgde het wassende water dat de polders binnen een mum van tijd vol liepen en veel mensen niet meer konden vluchten. Anderen zochten hun toevlucht op de Ring, het hoogste punt van Zuidland. In de vijver aan De Ring is op 1 februari 2003 een monument onthuld ter nagedachtenis aan de Ramp. Dit monument, De Korenaar genaamd, is een 6 meter hoge steel met aan de top 45 brokken gebroken kristal die de doorgebroken dijken symboliseren. Ook heeft het een verbinding met het agrarische karakter van Zuidland: Een korenaar buigt in het veld wel in de storm, maar breekt niet. Dat deden de 2400 inwoners van Zuidland in 1953 ook. Zij bogen voor het natuurgeweld, maar rechtten hun rug om na het verwerken van hun verdriet aan de wederopbouw te beginnen. Ook Zuidland kreeg hulp uit binnen- en buitenland, o.a. uit Noorwegen.

Bernisse 

Dit gebied bestaat uit een eeuwenoud polderlandschap. In de vroege Middeleeuwen was het riviertje de Bernisse een belangrijke scheepvaartroute tussen Holland en Vlaanderen. Door verzanding kwam hier een eind aan en tot 1976 was er niet veel meer over dan een sloot. Door ruilverkaveling en ontwikkeling van het Botlek-Europoortgebied werd de Bernisse verbreed en heringericht voor zoetwatervoorziening. Tegelijkertijd werden langs de oevers recreatiefaciliteiten aangelegd. Bij de inrichting is veel aandacht besteed aan een ‘natuurlijke’ ontwikkeling.

SIMONSHAVEN

Let op het witte kerkje links in het polderlandschap. Na de Watersnoodramp werd Simonshaven ‘geadopteerd’ door Beverwijk. Als dank voor de hulp werd een straatnaam gewijzigd in Beverwijkstraat.

Het Spui en het Haringvliet

Het Spui is een aftakking van de Oude Maas en komt uit in het Haringvliet. De Bernisse is een uitloper van het Spui. Rijdend op de kronkelige dijken heb je prachtig zicht op het vlakke polderlandschap met oude dorpjes en statige boerderijen. Hoe anders zag het er in 1953 uit toen de dijken het begaven en huizen van de buitenwereld afgesloten waren, mensen per boot of helikopter geëvacueerd moesten worden en complete veestapels omkwamen. 

De Zeedijk ligt langs het Haringvliet. Door de zware zuidwesterstorm en de zeer hoge waterstand werd in de nacht van 31 januari een enorm gat geslagen in deze dijk en liep nagenoeg het hele gebied onder water. Het gat werd gedicht met caissons uit Normandië.

Ter hoogte van de Koeneweg zie je een huisje met de toepasselijke naam ‘ Het Behouden Huisje’. Ook zie je een huisje van Waterschap De Brielse Dijkring. Hier ligt materieel opgeslagen voor het geval er extra dijkbewaking nodig is.
Bijna op het einde van de Oudenhoornse Zeedijk zie je links het herdenkingsmonument. Het monument heeft een symbolische afgeleide vorm van de afsluitingscaissons. Als je bij het monument staat heb je een prachtig uitzicht op het Haringvliet. Het Haringvliet ligt in het verlengde van de Biesbosch. Via het Haringvliet stroomt het grootste deel van het rivierwater van Rijn, Maas en Waal in de Noordzee.
Na de watersnood werd besloten het Haringvliet d.m.v. een sluizendam af te sluiten van de zee. De werkzaamheden zijn in 1970 voltooid. Door deze dam kwam er een verbinding tussen Voorne en Goeree. De sluizen van de Haringvlietdam staan sinds dit jaar op een kier. Daarmee kunnen vissen zoals de zalm en steur weer tussen zee en rivier trekken. Een unieke kans voor herstel van de deltanatuur.

OUDENHOORN

Voorbij het monument ga je rechtsaf naar de Molendijk je volgt deze tot in Oudenhoorn. Bij Oudenhoorn bleef bij de overstroming een drempel liggen, die werd pas bij het volgende tij weggespoeld. Hierdoor werd de bevolking niet compleet verrast door het water en konden velen geëvacueerd worden. Het duurde nog tot eind maart voor alle polders weer droog waren. De landbouwers kregen tonnen gips aangeboden, dat ze in dikke wolken over het land strooiden. De gips trok het zout uit de bodem. Dat werkte zo goed, dat de oogsten in 1954 al weer redelijk waren.

HELLEVOETSLUIS

Via de Brielse Poort kom je in de vesting. In de vroege ochtend van 1 februari kwam de vesting onder water te staan. In de Brielse Poort waren in de rampnacht de schotbalken niet gesteld zodat het water de vestinggracht in stroomde en vervolgens de polder in. Aan het einde van de haven zie je links aan de overkant van het water het oude Marinehospitaal. Ten noorden hiervan werden in de vestingwal 3 gaten geslagen en stroomde het water de vesting in. Je rijdt nu langs het Haringvliet. Let op de bunker die door duinafslag in het water ligt i.p.v. in de duinen. De jachthaven waar je langs rijdt is aangelegd nadat het in de jaren 60 gebruikt was als werkhavens ten behoeve van de bouw van de Haringvlietdam.

ROCKANJE

Nadat je het tunneltje onderdoor gereden bent kom je op de Schapengorsedijk. Deze dijk is een kronkeldijk, ontstaan na de vele dijkdoorbraken in vorige eeuwen. Ter hoogte van de Walinxweg is nog een ‘wiel’ te zien, een natuurlijk meer, ontstaan na een dijkdoorbraak. En ben je weer terug in Rockanje!